Η σχιζοφρένεια είναι μία από τις συχνές και αρκετά σοβαρές παθήσεις ψυχικής υγείας και προσβάλει περίπου έναν στους εκατό ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Τα βασικά της συμπτώματα ανήκουν σε μία από τρεις κατηγορίες:
Η πρώτη κατηγορία είναι αυτή των θετικών συμπτωμάτων. Εδώ ανήκουν οι ψευδαισθήσεις (διαταραχές των αισθήσεων) και οι παραληρητικές ιδέες (πεποιθήσεις που μπορεί να έχει το άτομο και απέχουν από την πραγματικότητα).
Η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή των αρνητικών συμπτωμάτων. Είναι συμπτώματα που δεν είναι “ηχηρά” αφού δεν προβάλλονται έντονα στο περιβάλλον του ασθενούς και πολλές φορές δεν γίνονται και αιτία κλινικής προσοχής. Περιλαμβάνουν την κοινωνική απόσυρση, την απάθεια, την έλλειψη της συναισθηματικής συμμετοχής, την άμβλυνση του συναισθήματος, τη φτωχή παραγωγή λόγου, τον άκαμπτο και στερεοτυπικό τρόπο σκέψης, τη δυσκολία στoν αφηρημένο τρόπο σκέψης.
Η τρίτη κατηγορία είναι αυτή των γνωστικών συμπτωμάτων. Περιλαμβάνει προβλήματα στη μνήμη, την προσοχή, την ταχύτητα επεξεργασίας και την απαρτίωση των επιμέρους ερεθισμάτων σε ένα λειτουργικό όλον.
Τα αρνητικά συμπτώματα οδηγούν σε σταδιακή απώλεια της λειτουργικότητας του ατόμου, σε απομόνωση και δυσκολία διεκδίκησης της καθημερινότητάς του. Τα ψυχιατρικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται έως σήμερα φαίνεται πως βοηθούν λίγο έως καθόλου στα αρνητικά και τα γνωστικά συμπτώματα. Για τα αρνητικά συμτπώματα, οι θεραπευτικές παρεμβάσεις που προσπαθούν να ανακόψουν και να αντιμετωπίσουν την εξέλιξή τους εστιάζονται κυρίως σε συνεχή προσπάθεια κινητοποίησης, δραστηριοποίησης, συμμετοχής σε ομάδες, συναισθηματικής έκφρασης. Για τα γνωστικά συμπτώματα οι προσπάθειες εστιάζονται σε εκπαιδευτικά προγράμματα γνωστικής επανόρθωσης που γίνονται με τη βοήθεια ασκήσεων σε χαρτί ή υπολογιστών.
Παρόλα αυτά, πολλές φορές η ανταπόκριση των ασθενών ακόμα και υπό αυτές τις “ιδανικές” συνθήκες είναι μειωμένη. Πολλές φορές μάλιστα οι ασθενείς βιώνουν αυτή την προσπάθεια κινητοποίησης τους με ένα τρόπο δυσφορικό, σα να πιέζονται να κάνουν πράγματα που ενώ για τους άλλους μπορεί να είναι δεδομένα, για τους ίδιους φαίνονται επίπονα και πάνω από τις δυνάμεις τους.
Μία πρόσφατη μελέτη που παρουσιάστηκε σε συνέδριο νευροψυχοφαρμακολογίας σημειώνει ότι ένα νέο υπό διερεύνηση φάρμακο, η cariprazine φαίνεται ότι παρουσιάζει αποτελεσματικότητα κυρίως στα αρνητικά συμπτώματα που αφορούν την προσωπική και κοινωνική λειτουργικότητα.
Είναι ένα σημαντικό δεδομένο στην θεραπευτική διαδικασία της σχιζοφρένειας όπου η φαρμακευτική αγωγή έχει σημαίνοντα ρόλο. Τα αρνητικά συμπτώματα είναι βασικός τομέας εστίασης της έρευνας και η ανάγκη επαρκέστερης αντιμετώπισής τους σημαντική. Τα αρνητικά συμπτώματα έχουν το ρόλο του σύγχρονου δισκοπότηρου για την σχιζοφρένεια. Περισσότερες μελέτες αντίστοιχου σχεδιασμού είναι απαραίτητες την επιβεβαίωση των πρώτων θετικών αποτελεσμάτων.