Πρόσφατα ένας θεραπευόμενος με προβλήματα αγχώδους φύσεως έφερε στη συζήτηση ένα αρκετά συνηθισμένο, αλλά και πολύ σημαντικό ζήτημα:
Είχε ξεκινήσει μία ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή, η οποία είχε αποδειχθεί αποτελεσματική στο να του μειώσει ένα διαρκές, έντονο και βαθύ άγχος για την υγεία, που είχε ως αφορμή ένα καρδιολογικό πρόβλημα. Η ζωή του και η καθημερινότητά του είχε και πάλι εξισορροπιστεί. Η λειτουργικότητα του είχε επανέλθει στο προηγούμενο, καλό για εκείνον επίπεδο. Η συνάντηση μας πλησίαζε στο τέλος της, η εξωλεκτική όμως επικοινωνία υποδήλωνε ότι κάτι τον προβλημάτιζε για να φτάσει τελικά με μία ανεπαίσθητα πικρή διάθεση να σχολιάσει:
“Για πόσο καιρό θα χρειαστεί να συνεχίσω αυτή την αγωγή; Αλλά τί ρωτάω, είμαι προς τη δύση της ζωής, στη φαρμακευτική ηλικία”.
Διαφωνώ πάρα πολύ με τέτοιες θέσεις, όσο και αν είναι εύλογες ή καλύτερα ευλογοφανείς. Πολλές φορές οι θεραπευόμενοι κάθε ιατρικής ειδικότητας, αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν μία φαρμακευτική αγωγή επί μακρόν, νιώθουν ότι αυτή η αγωγή τους δεσμεύει και τους περιορίζει τη ζωή. Αυτό το σκεπτικό ενώ είναι αρκετά γραμμικό και κατά τη γνώμη μου αρκετά μακριά από μία κυκλική ανάγνωση της πραγματικότητας.
Αυτό που αγνοούμε όταν σκεφτόμαστε έτσι είναι ότι η όποια φαρμακευτική αγωγή, συμπεριλαμβανομένης της ψυχιατρικής αγωγής, βοηθά την αποκατάσταση παροδικά ή και πιο μόνιμα μίας παθολογικής έλλειψης ισορροπίας. Νοσούμε, γιατί ο οργανισμός μας για κάποιο λόγο, δεν μπορεί από μόνος του να πετύχει μία ικανοποιητική (δυναμική) ισορροπία με το περιβάλλον.
Αυτή την έλλειψη ισορροπίας προσπαθούμε να διορθώσουμε με τη δέουσα φαρμακευτική αγωγή ή ενίοτε και με άλλους τρόπους, περισσότερο ή λιγότερο παρεμβατικούς, περισσότερο ή λιγότερο σχετιζόμενους με την ιατρική.
Αυτό που πολλές φορές ξεχνάμε είναι ότι οι άνθρωποι δεν είμαστε ποτέ μα ποτέ τελείως ελεύθεροι. Βιώνουμε όμως διαφορετικούς βαθμούς ελευθερίας. Κανείς ποτέ δεν παραπονιέται που είναι αναγκαίο να χρησιμοποιεί ως οργανισμός το νερό, το φαγητό ή τον αέρα. Αυτό το θεωρούμε δεδομένο, γιατί είναι μία μάθηση και ένα γεγονός που λόγω της καθολικότητάς του και του γεγονότος ότι συμβαίνει από την αρχή της ζωής μας σηματοδοτεί ένα τελείως αποδεκτό για εμάς κανόνα. Το νερό όμως που πίνουμε 3-4-5 ή και περισσότερες φορές την ημέρα τί κάνει; αυτό το ρόλο έχει, να βοηθά να αποκαθίσταται η ισορροπία μας που σε αντίθετη περίπτωση θα κατέρρεε. Αν δεν πιούμε νερό θα αφυδατωθούμε, αν πιούμε υπερβολικά πολύ, ο οργανισμός μας δεν θα μπορεί να το διαχειριστεί και να αποδιοργανωθεί.
Για εμένα δεν υπάρχει φαρμακευτική ηλικία, γιατί για ορισμένους ανθρώπους οι “φαρμακευτικές βοήθειες” που μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιούν ξεκινούν από μικρή ηλικία και τους βοηθούν από νωρίς να τα βγάζουν πέρα, για άλλους πιο τυχερούς ξεκινούν αργότερα. Πριν την ανακάλυψη των αντιβιοτικών ένας άνθρωπος μπορεί να έφευγε από τη ζωή από ένα κρύωμα που μπορεί να είχε επιπλοκή κάτι που στις μέρες μας αποτελεί εξαίρεση. Είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να εκμεταλλευόμαστε τους πόρους που μας παρέχονται, όταν αυτό χρειάζεται και στο βαθμό που είναι απαραίτητο.
Τα φάρμακα (και αναφέρομαι φυσικά και στα φάρμακα της ειδικότητάς μου, της Ψυχιατρικής), δυνητικά μπορεί να κάνουν το αντίθετο από αυτό που μερικές φορές νομίζουμε (δηλαδή ότι μας περιορίζουν), αλλά μπορεί να μας βοηθούν να επαναδιαπραγματευόμαστε τους βαθμούς ελευθερίας μας και να διεκδικούμε πίσω την ισορροπία μας.